Aby ubezpieczyć nieruchomość, trzeba określić jej wartość. Jest ona potrzebna do wyliczenia sumy ubezpieczenia, czyli maksymalnej kwoty, jaką wypłaci ubezpieczyciel w przypadku szkody.
Oszacowanie wartości nieruchomości powinno być jak najbardziej adekwatne – lepiej skorzystać z usług rzeczoznawcy niż próbować to robić samodzielnie. Niedoszacowanie może skutkować niedoubezpieczeniem – otrzymamy zbyt małą kwotę, która może nie wystarczyć na naprawę szkód. Z kolei zawyżenie wartości może prowadzić do nadubezpieczenia – będziemy niepotrzebnie płacić wysokie składki, a i tak nie otrzymamy wyższej kwoty niż faktyczna wartość nieruchomości. Do celów ubezpieczenia nieruchomości, w zależności od jej cech, stosuje się wartość rynkową, odtworzeniową bądź rzeczywistą.
Wartość rynkowa
Wartość rynkową stosuje się w przypadku ubezpieczenia mieszkań. Jest to wartość, którą mieszkanie osiągnęłoby na rynku. Oblicza się ją przez przemnożenie powierzchni użytkowej przez cenę rynkową za metr kwadratowy. Cenę tę ustala się na podstawie cen podobnych nieruchomości (pod względem stanu technicznego, standardu wykończenia itp.) w danej okolicy.
Wartość rynkowa do celów ubezpieczenia mieszkania jest określana na dzień zawarcia umowy ubezpieczenia. Jest ona podstawą do określenia sumy ubezpieczenia, czyli maksymalnej kwoty, na jaką można ubezpieczyć lokal. Wartość rynkowa może się zmieniać w zależności od wahań cen nieruchomości na rynku. Warto więc co roku ją uaktualniać i dostosowywać do niej sumę ubezpieczenia.
Wartość odtworzeniowa
Wartość odtworzeniowa ma zastosowanie, gdy chcemy ubezpieczyć dom z wyposażeniem. Jest to kwota, która byłaby potrzebna do przywrócenia domu do stanu wyjściowego (sprzed zaistnienia szkody), lecz nie ulepszonego. Wartość odtworzeniową stosuje się do ubezpieczenia nieruchomości do określonego wieku, którego limit jest określany przez poszczególne towarzystwa ubezpieczeniowe. Powyżej tego wieku stosuje się wartość rzeczywistą.
Wyliczenie wartości odtworzeniowej zależy od tego, czego ona dotyczy. Jeśli chodzi o dom, są to koszty, jakie trzeba by ponieść, by go naprawić przywracając do stanu wyjściowego bądź odbudować taki sam w tym samym miejscu. Uwzględnia się przy tym koszty robót budowlanych, elektrycznych i instalacyjnych. W przypadku jego elementów stałych, wartość odtworzeniowa to koszty zakupu, naprawy bądź wytworzenia nowych przedmiotów tej samej marki, w tej samej technologii czy o tych samych wymiarach, wraz z montażem, demontażem i transportem. Natomiast jeśli chodzi o wyposażenie, są to również koszty zakupu, wytworzenia bądź naprawy takich samych przedmiotów.
Wartość rzeczywista
Wartość rzeczywistą stosuje się do wyceny nieruchomości starszych i w złym stanie technicznym. W tym celu pomniejsza się wartość odtworzeniową w zależności od stopnia zużycia. Wylicza się ją dla domów i ich wyposażenia oraz budynków gospodarczych.